انواع ماشین آلات ساختمانی
برای پروژه های کوچک و بزرگ ساختمانی، سرعت کار و اتمام به موقع، مهم‌ترین عوامل در پیشبرد اهداف هستند. وجود انواع ماشین آلات ساختمانی در هر پروژه در روند توسعه عملیات اجرایی نقش بسزایی دارد. استفاده و انتخاب مناسب ماشین آلات باعث بهبود سرعت، کیفیت، ایمنی، صرفه اقتصادی و اتمام به موقع پروژه می‌شود؛ اما ماشین آلات ساختمانی به چند نوع تقسیم می‌شوند و هر کدام برای چه نوع عملیاتی کاربرد دارند ؟ برای پاسخ به این سؤالات با ما همراه باشید.
بیل مکانیکی (Power Shovel)
بیل مکانیکی یکی از ضروری ترین و مفیدترین تجهیزات خاکبرداری است که برای حفاری زمین و بارگیری استفاده می‌شود. به غیر از سنگ، بیل مکانیکی قادر به حفاری انواع زمین‌ها است. بیل های مکانیکی خزنده در خاک های سست و ناپایدار بسیار مفید هستند اما سرعت کمی دارند.
از طرف دیگر، بیل های مکانیکی چرخ دار سرعت بالاتری دارند و فقط در زمین سخت مفید هستند. این ماشین یک بازوی بلندی دارد که در انتهای آن سطل حفاری نصب شده است و می‌تواند 360 درجه بچرخد که این باعث راحتی بیشتر کار اپراتور می‌شود. این ماشین در اندازه های مختلف در بازار موجود است و انتخاب یک بیل مکانیکی خاص به نوع کار آن بستگی دارد.
بکهو (BackHoe)
بکهو یا بیل عقب به نام یک ماشین چند منظوره است و به طور گسترده در امور ساختمانی و عمرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همانطور که از نامش مشخص است، در قسمت عقب خودرو دارای بیل است. یک لودر نیز در قسمت جلویی ماشین قرار دارد که برای حفاری استفاده می‌شود. لودر جلو در بارگیری و تخلیه و بلند کردن مواد به کار گرفته می‌شود و بیل عقبی نیز وظیفه انتقال مواد و حفاری ترانشه را بر عهده دارد.
بیل کششی یا درگلاین (Dragline)
بیل کششی (Dragline) یکی دیگر از انواع ماشین آلات ساختمانی در گروه بیل های مکانیکی است. به جای حفر، باکت یا جام ماشین در برابر مواد حفر شده کشیده می‌شود. این کار باعث می‌شود حجم بیشتری از مواد از جایی به جایی دیگر منتقل شود. باکت ابزار اصلی حفاری است که توسط کابل ها به راحتی به بوم متصل می‌شود. این ماشین برای خاک مرطوب یا حفاری زیر آب مناسب است.
تاور کرین (Tower Crane)
جرثقیل های برجی یا تاور کرین نوعی از تجهیزات بالابرنده هستند که برای بلند کردن موارد سنگین وزن از یک مکان و انتقال آن به مکان دیگر در یک فاصله مشخص استفاده می‌شود. این ماشین برای پروژه های بزرگ مانند سد سازی، ساختمان های بلند مرتبه و ساختمان های صنعتی کاربرد دارد. جرثقیل برجی متشکل از یک برج با کابین اپراتور، جیب، بازوی جلویی یا فلش، وزنه های تعادل بازوی جلو، پایه نصب یا آنکر است.
بولدوزر (Bulldozer)
یکی دیگر از انواع ماشین آلات ساختمانی، بولدوزر می باشد. بولدوزر یک ماشین چند منظوره است که می‌تواند برای انجام بسیاری از عملیات خاکی استفاده شود. در جلوی بولدوزر یک تيغه فولادی مستقيم و طویل نصب شده است. تیغه را می‌توان بر اساس نیاز بالا و پایین کرد که برای تراشیدن مواد نرم و فشار دادن آنها به سمت جلو استفاده می‌شود. همچنین ممکن است برای پخش کردن مواد نیز استفاده شود. بولدوزر برای شرایطی که مواد به هل دادن با نیروی زیادی نیاز دارند، مناسب ترین گزینه است.
غلتک (Compactor)
کمپکتورها که به آن ها غلتک نیز گفته می‌شود، به طور گسترده ای در راه سازی برای فشرده سازی سطح نهایی و مواد خاکی استفاده می‌شوند. انواع مختلف غلتک برای کارهای مختلف فشرده سازی در دسترس هستند. برای تراکم خاک دانه ای مانند شن و ماسه، سنگ خرد شده، غلتک های چرخ فلزی و صاف مؤثر هستند. در ساخت سدها و کانال‌هایی که به فشردگی در عمق لایه زمین نیاز است، غلتک های پاچه بزی مناسب هستند. غلتک های چرخ لاستیکی پنوماتیک برای ترکیب خاک دانه ریز و شن و ماسه ای خوب دانه بندی شده ایده آل هستند.
گریدر (Grader)
گریدر یکی دیگر از انواع ماشین آلات ساختمانی است که در درجه اول برای تسطیح یا اتمام کارهای خاکی استفاده می‌شود. این ماشین به طور گسترده در ساخت جاده های خاکی، پخش مواد سست و شکل دادن به زیر سطح مورد استفاده قرار می‌گیرد. گریدر همچنین برای اصلاح شیب و مخلوط کردن شن و ماسه نیز مفید است.
گریدر عمدتاً شامل یک تیغه زاویه دار به طول 3 تا 4 متر است که بر روی یک چارچوب نصب شده است. چارچوب نیز روی چرخ‌ها سوار می‌شود. تیغه می‌تواند کج شده و چرخانده شود و می‌تواند از به اندازه 360 درجه به پایین و بالا برود تا متناسب با شرایط خاک تنظیم شود.
اسکریپر (Scraper)
اسکریپرها ترکیب کاملی از بهترین ماشین های بارگیری و حمل هستند. اسکریپر ماشین خودکاری است که با تراشیدن زمین، کشیدن مواد از فاصله لازم، تخلیه و پخش مواد و سپس بارگیری مجدد آن برای برداشتن بار بعدی، عملیات خاکبرداری را انجام می‌دهد. این ماشین یک وسیله اقتصادی و مفید برای عملیات خاکی یک پروژه است. توانایی این دستگاه برای رساندن بار در یک لایه ضخیم یکنواخت، پیشرفت موفقیت آمیز پروژه را تسهیل می‌بخشد.
لودر (Loader)
از لودر برای حمل مواد در واحد های حمل (دامپر یا کامیون) در محل ساخت استفاده می‌شود. بارگیری در سایت های ساختمانی شامل حمل خاک حفر شده، مواد ساختمانی، زباله های ناشی از تخریب و سایر موارد است. لودر یک باکت یا جام بزرگ دارد که توسط بازوی چرخی در راستای عمود با بالا و پایین می آید. لودر چرخ دار سرعت بالایی دارد و برای زمین های محکم مناسب هستند، از طرف دیگر لودرهای خزنده برای خاک ناپایدار ایده آل می‌باشند.
خندق کن (Trenchers)
خندق کن ها برای حفر ترانشه در خاک مفید هستند. به طور کلی، این ماشین برای حفر لوله فاضلاب ها، خطوط لوله و سایر موارد حفاری مناسب است. خندق کن از نوع چرخ لاستیکی، می‌توانند تا 3 متر و عرض از 0.3 تا 0.6 متر کار کند. خندق کن از نوع چرخ زنجیری برای عمق 10 متر و عرض 3 متر حفاری مفید هستند. برای خاک گل آلود و سنگلاخی نیز این ماشین مفید است.
تله هندلر (Telehandler)
تله هندلر نوعی دیگر از انواع ماشین آلات ساختمانی است که در مشاغل ساختمانی برای بلند کردن مواد سنگین تا ارتفاع مورد نظر به کار می‌رود. همچنین، این ماشن یک سکوی ساختمانی برای کارگران در ارتفاع مورد نیاز فراهم می‌کند. این ماشن یک بوم تلسکوپی دارد که می‌توان به وسیله آن به جلو، بالا و پایین کشیده شود. انواع مختلفی از تنظیمات را می توان در انتهای تله هندلر با توجه به کار مورد نیاز نصب کرد.
ماشین حفر تونل (Pile Boring Machine)
ماشین حفر تونل نوع دیگری از تجهیزات سنگین ساختمانی است که برای ایجاد گمانه در خاک برای بتن ریزی شمع استفاده می‌شود. این ماشین دارای گزینه های مختلفی جهت حفاری است که با توجه به ویژگی ها و ماهیت زمین مورد حفر استفاده می‌شوند. برای سوراخ کردن خاک بدون انسجام، یک مته یا یک باکت مناسب خواهد بود.
ماشین شمع کوبی (Pile Driving Machine)
این ماشین یکی دیگر از انواع ماشین آلات ساختمانی است که برای شمع کوبی در داخل زمین استفاده می‌شود. روند رانش شمع شامل بلند کردن، نگه داشتن آن در موقعیت مناسب و رساندن آن تا عمق مشخص شده در خاک است. این کار در قسمت بالای ماشین با چکش انجام می‌شود. تجهیزات این ماشین به گونه ای طراحی شده اند که شمع ها را با هزینه اقتصادی و به طور موثر در خاک هدایت می‌کنند.
دستگاه برش درخت (Feller Buncher)
این تجهیزات سنگین برای قطع درختان در محل ساخت مفید هستند. دستگاه برش درختان همراه با تیغه ای در جلوی خود می‌تواند درختان را قطع کند و قبل از قطع آن ها را نگه دارد. عملیات قطع درختان و همچنین جمع آوری الوار به طور یکپارچه انجام می‌شوند. درختان قطع شده روی پشته ماشین قرار می‌گیرند که برای حمل و نقل و پردازش بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ماشین پخش آسفالت (Asphalt Paver machine)
ماشین پخش آسفالت همانطور که از نامش پیداست در راهسازی استفاده می‌شود. این ماشین از قیف، تسمه نقاله، اوگر و روکش تشکیل شده‌اند. آسفالت به طور مداوم از طریق یک کامیون کمپرسی در قیف تغذیه می‌شود. سپس توسط تسمه نقاله از قیف به اوگر منتقل خواهد شد. انبوهی از مواد از طریق سوراخ در جلوی سطح قرار می‌گیرند، سپس سطح مواد را از عرض جاده گسترش می‌دهد و فشرده سازی اولیه را ایجاد می‌کند. با این وجود پس از آسفالت ریزی، غلطک فشرده سازی مناسب را فراهم می‌کند.
دامپ تراک (Dump Truck)
یکی دیگر از انواع ماشین آلات ساختمانی، دامپ تراک است. از دامپ تراک برای حمل و نقل مواد در حجم بالا از یک مکان به مکانی دیگر استفاده می‌شود. این ماشین در گزینه تخلیه مواد در پایین، کنار و عقب کار می‌کند. انتخاب نوع خاصی از آن ها به شرایط خاک و جاده بستگی دارد. دامپ تراک های آفرود برای سایت های بزرگ ساختمانی مناسب هستند. این دامپ تراک ها دارای ظرفیت حجمی زیاد و دارای اندازه چرخ های بزرگی است که به آن ها قدرت می‌دهد تا حجم زیادی از مواد را در شرایط سخت زمین حمل کنند. از این تجهیزات بیشتر از معادن استفاده می شود.
کامیون حمل بتن (Truck Mixers)
کامیون حمل بتن یا تراک میکسر برای حمل بتن تازه از محل کارخانه بتن به محل پروژه استفاده می‌شود. این کامیون ها بعد از بارگیری بتن از دستگاه بچینگ، در طول مسیر نیز عملکرد اختلاط را ادامه می دهند. سرعت چرخش درام حدود 2 تا 6 دور در دقیقه است. بتن آماده با استفاده از تراک میکسر به محل پروژه برده شده و توسط پمپ انتقال بتن تخلیه می گردد.
پمپ انتقال بتن (Concrete Pump)
این ماشین کار بتن ریزی را انجام می‌دهد. بتن آماده بعد از اینکه به تراک میکسر منتقل و به محل پروژه رسید، به این ماشین منتقل و توسط آن در محل پروژه ریخته می شود. پمپ های بتن ماشین آلاتی با دو سوپاپ هستند، یكی در طرف مكش و دیگری كنترل كننده ورود و تخلیه بتن را بر عهده دارد. پمپ های انتقال بتن را می‌توان روی کامیون ها یا تریلرها نصب کرد. این ماشین آلات بسیار مهم و کاربردی هستند.
کلام آخر
انواع ماشین آلات ساختمانی را در بالا معرفی کردیم. هر یک از این ماشین آلات برای کاربردهای خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما تعدادی از آنها چندین نوع کار مختلف را با هم انجام می‌دهند. در هر صورت، پروژه‌های عمرانی و ساختمانی بدون استفاده از ماشین آلات مناسب قابل انجام نیستند.
منابع :