بتن اسفنجی؛ ماده‌ای مقاوم و نسبتا سبک
بتن از مهمترین مصالح مورد نیاز در ساخت ساختمان و انواع سازه است. یکی از انواع بتن که مزایای بیشتری نسبت به بتن معمولی دارد، نوع اسفنجی آن است. در بتن اسفنجی (متخلخل) حباب‌هایی با اندازه ۰.۳ تا ۰.۴ میلی‌متر وجود دارند که در اثر فرایند هوادهی به وجود آمده‌اند. معمولا حدود 20 درصد حجم بتن‌های اسفنجی را حباب‌های خالی تشکیل می‌دهند که جریان‌پذیری بالایی در بافت بتن ایجاد می‌کنند. ناگفته نماند که این نوع بتن در کاهش هزینه‌ها و افزایش ایمنی سازه‌ها موثر است. برای آشنایی با کاربردها، مزایا و انواع بتن اسفنجی، در این مطلب با ما همراه باشید.
نحوه ساخت بتن اسفنجی
برای ساخت بتن اسفنجی تغییرات بر روی بتن معمولی صورت می‌گیرد که باعث کاهش وزن و افزایش حجم آن می‌شود. در طول فرایند ساخت این ترکیب که شامل هوادهی و استفاده از مواد افزودنی است، از مواد خاصی به غیر از مواد تشکیل‌دهنده بتن استفاده می‌شود. در ادامه مواد افزودنی در ساخت بتن اسفنجی را با هم بررسی می‌کنیم.
خاکستر بادی
خاکستر بادی یکی از موادی است که در انبار زغال سنگ یافت می‌شود و کاربرد اصلی آن به نیروگاه‌های برق مربوط است. این ماده که در گذشته کاربرد خاصی نداشت، در ساخت بتن اسفنجی از اهمیت بالایی برخوردار است. از این ماده به‌عنوان جایگزین خوبی برای سیمان به کار گرفته می‌شود. در ساخت بتن اسفنجی می‌توان از 5 تا 60 درصد، خاکستر بادی استفاده کرد.
گاز سیلیس
با وجود استفاده از گاز سیلیس در بتن اسفنجی، مقاومت و دوام این ترکیب افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند. گاز سیلیس نیز یک محصول فرعی از تولید سیلیکون با اندازه ریز و شکل کروی است. از این ماده می‌توان به مقدار 5 تا 12 درصد در ساخت بتن اسفنجی استفاده کرد.
روباره؛ جایگزین سیمان
اگر به دنبال ماده ارزان‌قیمت و مقاومی هستید که به‌جای سیمان استفاده کنید، روباره گزینه خوبی است. از این ماده می‌توانید به مقدار 20 تا 70 درصد به‌جای سیمان، در ساخت بتن اسفنجی استفاده کنید. روباره در واقع نوعی زباله در صنعت فولادسازی است.
انواع بتن اسفنجی را بشناسید
بتن اسفنجی بر اساس نوع ساخت و موادی که در فرایند تولید استفاده می‌شود، در دو دسته گازی و کفی قابل دسته‌بندی است. بتن اسفنجی کفی ترکیبی است که از کف و خمیر سیمان ساخته می‌شود. این نوع بتن دارای خاصیت بالایی در عایق‌سازی حرارت دارد و وزن آن نیز بسیار پایین است. از این بتن اسفنجی برای لایه میانی ساندویچ پنل و پرکننده حفاری‌ها استفاده می‌شود.
نوع دیگر بتن اسفنجی که گازی نام دارد، برای ساخت دیوار جداکننده کاربردی است. این نوع بتن اسفنجی وزن کم و جرم پایینی دارد که ایمنی سازه را افزایش می‌دهد. از خاصیت‌های این نوع بتن اسفنجی لازم است که به عایق‌سازی حرارت و صوت و جلوگیری از تجمع آب اشاره کرد.
مهمترین مزیت استفاده از بتن اسفنجی چیست؟
استفاده از بتن اسفنجی مزایای بسیاری را به همراه دارد. این نوع بتن که دارای منافذ است، می‌تواند آب را به‌خوبی انتقال دهد و هنگام بارندگی مانع تجمع آب در معابر شود. در بسیاری از مناطق که بارش زیاد است، از این نوع بتن برای انتقال آب به زیر زمین استفاده می‌شود. همچنین اگر از این نوع بتن برای معابر استفاده کنید، راه رفتن نیز آسان خواهد شد. چرا که بافت بتن اسفنجی به‌گونه‌ای است که اصطکاک خوبی ایجاد می‌کند و مانع سر خوردن می‌شود.
از سایر مزایای استفاده از بتن اسفنجی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برخورداری از قابلیت عایق‌سازی صوتی و حرارتی
- صرفه‌جویی در استفاده از مصالح و مواد اولیه به دلیل حجم بالای بتن اسفنجی
- امکان استفاده از ضایعات این نوع بتن به‌عنوان پوکه
- مقاوت در برابر فشار از ۵۰۰ تا ۴۰۰۰ psi
- سازگاری بالا با محیط زیست
- خزش بتن اسفنجی به مقدار ۱۵۰ تا ۵۵۰ psi
- وزن کمتر نسبت به انواع بتن
- مقاومت بالا در برابر آتش‌سوزی و زلزله
- سرعت نصب بالا و هزینه اندک برای نصب
کاربردهای بتن اسفنجی
بتن اسفنجی به دلیل بافت و شرایط خاصی که دارد، امروزه مشتریان بسیاری پیدا کرده است. از قابلیت‌های نفوذپذیری، عایق‌سازی حرارت و صوت، وزن سبک و حجم بالای این بتن می‌توان استفاده‌های متعددی داشت. در ادامه برخی از کاربردهای رایج بتن اسفنجی را معرفی می‌کنیم:
ساخت سازه در مناطق سردسیر:
از بتن اسفنجی برای ساخت خانه و سازه‌ها در مناطق سردسیر استفاده می‌شود تا یخ‌زدگی مشکلی برای اسکلت خانه و سازه ایجاد نکند
ساخت اقلام عایق‌سازی:
بتن اسفنجی در ساخت انواع عایق‌های حرارتی، عایق‌های صوتی و پنل‌های جداکننده کاربردهای فراوانی دارد.
کف‌سازی و شیب بندی:
مهمترین موردی که باید در کف‌سازی و شیب بندی رعایت شود، کنترل باران و رطوبت است که با وجود بتن اسفنجی فراهم می‌شود.
ساخت زمین چمن:
بارش باران باعث تجمع آب در چمن می‌شود که حالت و کیفیت چمن را کاهش می‌دهد. در چنین شرایطی از بتن اسفنجی برای زیرسازی چمن استفاده می‌شود تا آب در زمین چمن جمع نشود و کیفیت زمین ارتقا پیدا کند.
بتن اسفنجی ترکیبی سبک، مقاوم و دوستدار محیط زیست است
همان‌طور که اشاره کردیم در طی فرایند هوادهی حدود 20 درصد از ترکیب بتن اسفنجی را فضای خالی در برمی‌گیرد که در کاهش وزن و افزایش حجم آن موثر است. همچنین این ترکیب مقاومت بالایی در برابر حرارت، سرما و صوت دارد و می‌تواند در برابر این سه مورد، عایق‌سازی خوبی ایجاد کند. از سوی دیگر با استفاده از مواد دورریختنی و بی‌استفاده در ساخت این ترکیب، محیط زیست نیز در شرایطی بهتری قرار می‌گیرد. چرا که دیگر قرار نیست موادی مانند خاکستر بادی در طبیعت رها شوند و مشکلات محیط مختلفی ایجاد کنند. بنابراین بتن اسفنجی یکی از مهمترین ابداعات صنعتگران در 3 دهه اخیر است.
سوالات متداول
بتن اسفنجی در چه انواعی یافت می‌شود؟
ترکیب بتن اسفنجی را می‌توانید به‌صورت ماده خام و بلوک‌های ازپیش‌ساخته شده در بازار پیدا کنید.
آیا بتن اسفنجی گران‌قیمت است؟
بتن اسفنجی قیمت کمتری نسبت به بتن معمولی دارد و به دلیل سرعت نصب بالاتر و زحمت کمتر، هزینه جانبی کمتری نیز ایجاد می‌کند.
بزرگ‌ترین نکته منفی بتن اسفنجی چیست؟
انواع بتن اسفنجی به دلیل داشتن بافت توخالی، مقاومت فشاری کمتری نسبت به بتن معمولی دارند.